Sklep myśliwski | odzież myśliwska | broń | optyka | akcesoria

Człowiek, w przeciwieństwie do zwierząt, posiada zdolność trójbarwnego widzenia, natomiast większość ssaków posługuje się tylko dwubarwnym postrzeganiem (D’Angelo i in. 2008). Wiedza ta jest wykorzystywana do projektowania współczesnej odzieży myśliwskiej, podczas dobierania kolorów tak, aby myśliwy był nie widoczny dla zwierząt a widocznym dla innych myśliwych. Dzisiaj tradycyjny kamuflaż ma drugorzędne znaczenie. Jego skuteczność zależy od dokładnego dopasowania wzoru kamuflażu do tła krajobrazu, w którym jest stosowany. Im większa jest zdolność odzieży do wtapiania się w tło, tym bardziej staje się ona  niewidoczna dla innych myśliwych. Skuteczniejszym sposobem jest dobranie koloru, którego zwierzęta nie widzą - nie odróżniają.

W toku ewolucji przeważająca część ssaków utraciła możliwość rozróżniania koloru  zielonego i czerwonego, natomiast rozwinęła dwubarwne widzenie kolorów (ryc. 1) ze względu na nocny tryb życia.

Ryc. 1. Porównanie widma światła widzialnego dla człowieka z widmem postrzeganym przez inne zwierzęta (według Besser 1993).

Badania prowadzone na Uniwersytecie Georgia, we współpracy z Uniwersytetem California w Santa Barbara i  Medical College z Wisconsin(Jacobs i in. 1994) wykazały, że jelenie nie odróżniają czerwieni od zieleni, a postrzeganie barw ograniczone jest do koloru żółtego i niebieskiego (ryc. 2). Natomiast najbardziej niepożądanym kolorem dla odzieży myśliwskiej jest niebieski w różnych odcieniach, którego percepcja u dzikich zwierząt jest bardzo dobra zarówno w dzień jak i w nocy dzięki wrażliwości na ultrafiolet.  Z kolei dla człowiek zakres światła widzialnego wynoszący około 380–740 nm. umożliwia rozróżnianie koloru, żółtego z zielonym i czerwonego z pomarańczowym a niebieskiego w mniejszym zakresie niż u zwierząt dlatego o zmierzchu i w nocy widzimy mniej niż zwierzęta (ryc. 3).

Ryc. 2. Kolory rozróżniane przez jelenia – niebieski i żółty. Nie rozpoznaje koloru zielonego  czerwonego i pomarańczowego (opracował aut. artykułu).¹

Przeprowadzone badania (Jacobs i in. 1994.) sugerują jednak, że dzikie zwierzęta widzą znacznie więcej niż ludzie w zakresie krótszych długości fali. Dzięki większej wrażliwości na światło ultrafioletowe, jelenie mają znacznie lepsze nocne widzenie niż my (ryc. 2, ryc. 9). Ponadto mogą wykryć światło nadfioletowe jako źródło iluminacji z wyraźną poświatą. Dlatego należy unikać odzieży, do której zastosowano substancje wzmacniające kolor oraz nie należy jej prać w proszkach i płynach z takimi substancjami. Taka odzież jest widoczna dla jeleni jak światło latarni morskiej.

U ssaków obserwujemy wysoko rozwiniętą zdolność wykrywania ruchu. Jest to spowodowane rozmieszczeniem gałek ocznych po obu stronach głowy, umożliwiające postrzeganie w bardzo dużym polu widzenia i reagowanie na najmniejszy ruch. W praktyce zwierzęta doskonale zauważają wszystko, co jest w ruchu, jednak ich  reakcja jest zróżnicowana w zależności od skojarzeń kształtu z zagrożeniem. Identyfikacja sylwetki ludzi i drapieżników powoduje u nich różny stopień reakcji. Posiadają one większą tolerancję dla drapieżników czworonożnych, potrafią je dopuszczać na bezpieczną odległość w przeciwieństwie do reakcji na widok człowieka. Jedynie człowiek posiada pionową sylwetkę, której rozpoznanie przez dzikie zwierzęta jest przyczyną ich natychmiastowej ucieczki (ryc. 10).

O ile zauważony przez jelenie  myśliwy przykuwa uwagę, to dopiero w połączeniu z ruchem jest wyraźnym sygnałem do ucieczki. Natomiast zauważony przez jelenie nawet poruszający się kształt a nie skojarzony z pionową sylwetką człowieka nie powoduje od razu ucieczki (ryc. 13).

Ryc. 10. Pionowa sylwetka człowieka różni się od kształtów sylwetki innych zwierząt (opracował aut. artykułu).

Jelenie widzą kształty jako rozmyte plamy bez wyraźnych szczegółów (ryc. 12) co wynika z braku stereoskopowego widzenia. Dlatego dla  jeleni bardziej przydatna jest zdolność  postrzegania ruchu, niż wyrazistość i ostrość postrzeganych kształtów. Przy doborze ubrania na polowanie czynnikiem decydującym o ukryciu naszej obecności przed wzrokiem zwierząt będzie zdolność odzieży do maskowania naszej sylwetki przez imitację innego kształtu. Wystarczającym rozwiązanie jest używanie kurtki w kolorze czerwonym, która będzie zlewała się z tłem zmieniając obraz naszej sylwetki (ryc.13, ryc.15 ).

Kurtka w kolorze czerwonym a postrzeganie sylwetki myśliwego przez jelenie.

                      

Ryc. 13. Po przez odpowiednie dobieranie kolorów odzieży możemy wpływać na postrzegany przez zwierzęta kształt naszej sylwetki (opracował aut. artykułu).

              Odzież myśliwska jest najczęściej dobierana pod wpływem subiektywnych ocen i mylnego przekonania, że zwierzęta widzą tak samo jak człowiek. Myśliwi stosują ubrania zielone i brązowe w przeświadczeniu , że te kolory zapewniają najlepsze ukrycie przed wzrokiem zwierząt. Taki stereotyp był często, przez lata utrwalane przez producentów odzieży. Ten fałszywy pogląd do dzisiaj ma  rangę kanonu, któremu zaprzecza współczesna wiedza o percepcji zwierząt. Przekazane w tym artykule informacje o kolorze są oparte na wieloletnich badaniach (Jacobs i in. 1994.), których  wyniki umożliwiają  stosowanie obiektywny kryteriów oceny koloru.

W tabeli 1 i 2 została przedstawiona ocena przydatności danego koloru w odzieży dla myśliwych i naganki. Jest to próba zobiektywizowania kryteriów doboru kolorów z pominięciem subiektywnych ocen (trendy, moda, tradycja...)  W  tabelach 1 i 2 kryteria są oceniane inaczej  dla naganki i inaczej dla myśliwych, ponieważ odzież dla myśliwych powinna być niewidoczna dla zwierząt a widoczna dla innych myśliwych, natomiast odzież dla naganiaczy powinna być widoczna zarówno dla myśliwych jak i dla zwierzyny. 

ODZIEŻ DLA MYŚLIWYCH

Zaproponowany sposób oceny odzieży pod względem bezpieczeństwa i zdolności maskowania celowo pomija subiektywne kryteria, które poza zaspakajaniem estetycznych oczekiwań nie wiele mają wspólnego z  praktyką myśliwską. W tab. 1 dokonane oceny koloru odzieży uwzględniają tylko istotne  dwa kryteria: 

• niewidoczny  dla zwierzyny

• widoczny dla innych myśliwych

Czerwony kolor jest niewidoczny dla zwierzyny (ocena równa 1), oraz widoczny dla innych myśliwych (ocena równa 1). Zatem jest to  kolor, który spełnia obydwa  kryteria. Kolory tradycyjne (kamuflaże na bazie motywów roślinnych, odzież brązowa i zielona) nie są widoczne dla myśliwych dlatego  nie spełniają oczekiwań istotne dla zapewnienia bezpieczeństwa na polowaniu.

Tab. 1. Ocena koloru odzieży  dla myśliwych (opr. aut. artykułu).

Ryc. 16. Optymalne rozwiązania kolorystyki w odzieży dla myśliwych.

Harkila Linx Red blaze Harkila

Wnioski:

•  Jeżeli bezpieczeństwo na polowaniu jest tak samo ważne jak umiejętność ukrycia się przed zwierzyną, to odzież w kolorze zielonym i w  tradycyjnych kamuflażach jest nieskuteczna.

•  Jeżeli zwierzęta nie rozróżniają koloru czerwonego od koloru tła, to jest on kolorem zapewniającym najlepszy kamuflaż.

•  Jeżeli człowiek posiada dużą wrażliwość na kolor czerwony, to  jest on najlepszym kolorem dla odzieży myśliwskiej, który zwiększa bezpieczeństwo na polowaniu.

•   Myśliwi polujący w czerwonej odzieży zawsze wracają z polowania.